‘Knowledge-based journalism’. Dat klinkt op het eerste gezicht een beetje gek. Want journalistiek zonder kennis van zaken is toch geen fatsoenlijke journalistiek? Journalisten horen toch te weten waarover ze berichten? Toch is dit precies wat Thomas E. Patterson bepleit in zijn boek ‘Informing the news’: journalistiek die gebaseerd is op kennis.
Het pleidooi van de hoogleraar van Harvard University komt voort uit een grote onvrede met de kwaliteit van het Amerikaanse nieuws. Er is meer nieuws dan ooit, maar niet van de kwaliteit die hij graag zou zien. Terwijl de journalistiek zichzelf altijd legitimeert met hoogdravende opvattingen over democratie en burgerschap, is de praktijk volgens Patterson heel anders. Mensen worden inhoudelijk niet goed op de hoogte gebracht; ze worden overspoeld met meningen, ruzies, tegenstellingen, conflicten en non-informatie.
Hij onderbouwt zijn onvrede met legio voorbeelden en wetenschappelijke studies. Hij hekelt de meningenparade in talkshows. Hij fulmineert tegen het uitvergroten van conflicten. Hij verafschuwt de jacht naar kliks op internet. Kort samengevat: hij baalt ervan dat scoren belangrijk lijkt dan informeren.
Oplossingen
Patterson houdt het niet bij deze diagnose. Hij heeft ook een uitgesproken idee over oplossingen. Centraal staat zijn opvatting dat journalisten zich verder zouden moeten professionaliseren. En dan met name langs twee sporen.
In de eerste plaats zouden journalisten zich veel meer moeten ontwikkelen tot inhoudelijke experts. Het is volgens Patterson merkwaardig dat opleidingen zich voornamelijk bezighouden met journalistieke vaardigheden, en niet met het ontwikkelen van inhoudelijke expertise op een bepaald terrein. In zijn ogen zouden opleidingen zich moeten richten op specialisaties, denk aan een opleiding tot politiek journalist, een opleiding tot financieel-economisch journalist, een opleiding tot wetenschapsjournalist. Om zo journalisten te krijgen met uitmuntende kennis over het gebied waarin ze werkzaam zullen zijn.
Daarnaast zouden journalisten veel meer kennis moeten hebben van de manier waarop je mensen het beste informeert. Hoe bereik je dat mensen daadwerkelijk inhoudelijk op de hoogte zijn van zaken die voor hen van belang zijn? Dat vergt volgens Patterson ook een andere taakopvatting: journalisten zouden zichzelf minder moeten zien als de snelle nieuwsbrenger, en veel meer als de leraar die zijn publiek helpt om de wereld te begrijpen.
Ik weet dat dergelijke ideeën onder journalisten veel weerstand oproepen. “Journalisten brengen nieuws en niets meer dan dat!” “Journalisten zijn slechts boodschappers!” Ik vind het boek van Patterson echter een uitmuntend betoog dat op goed onderbouwde wijze beargumenteert waarom het tijd is dat de journalistiek een volgende serieuze stap zet in haar volwassenwording.
Thomas E. Patterson (2013). Informing the news: The need for knowledge-based journalism. Uitgever: Random House. 256 pagina’s. ISBN: 978-0-345-80660-4.
Deze recensie is verschenen in Villamedia Magazine.
Paul van der Cingel
20 mei 2014 — 16:59
Als econoom die actief is in de journalistieke sector klinkt Pattersons boodschap in eerste instantie als koren op mijn molen. Wie googlet op komt niet voor niets op mijn site uit.
In tweede instantie heb ik toch zo m’n kanttekeningen.
[1] Hoe ziet de (hyper)lokale voorziening van nieuws en achtergrond eruit in Pattersons wereld met specialistische journalisten? Lijkt me moeilijk verenigbaar.
[2] Pattersons pleidooi voor inhoudelijke specialisatie is dan misschien een stap in de volwassenwording van de journalistiek, maar ik denk dat er daarna nog minstens een stap volgt. Het is de stap naar multidisciplinariteit die alles te maken heeft met het besef dat het publiek niet gebaat is bij een journalist die de toenemende complexiteit van maatschappelijke vraagstukken bekijkt door een monodisciplinaire bril. Mijn inschatting is dat Pattersons volgende boek “Systemic Journalism” gaat heten.