Een burgerjournalist die een livevideoverslag maakt van alle verwikkelingen rond een bommelding. Het kan dankzij de moderne technologie. De professionele journalistiek reageert er nogal eens kriegelig op. Vaak met onheuse argumenten.
Het zat er aan te komen: een live-uitzending van breaking news via een livevideostreamingapp als Meerkat of Periscope. Rianne Schuurman deed het zaterdag, tijdens het gedoe rond de bommelding in een Gronings filiaal van supermarktketen Jumbo.
Read more →
Sinds kort is een nieuw burgerjournalistiek platform actief in Nederland: Happenex! Het werkt volgens het steeds populairder wordende principe van het uitwisselen van hyperlokaal nieuws. Iedereen kan zich aanmelden, een profiel aanmaken en vervolgens nieuws publiceren op de website. Zo moet Happenex! uitgroeien tot een immense verzameling hyperlokale nieuwtjes die gepresenteerd worden op een landkaart. Zo zou je snel moeten kunnen zien waar zich welk nieuws heeft afgespeeld. De directeur van Happenex!, Mihhail Tverskoi, legt uit hoe het allemaal werkt. Of zou moeten gaan werken. Read more →
Vorige week maakte Nova bekend te stoppen met lezersreacties op de website. Het systeem van ‘zelfcorrectie’ – websitebezoekers konden andermans reacties met een muisklik voorzien van een positief of negatief oordeel – bleek in de praktijk niet te werken. Volgens de hoofdredactie werd de site daardoor ongewild “een etalage voor willekeurige ongenoegens en verdachtmakingen.”
Ongeveer een half jaar daarvoor stopte Twentsche Courant Tubantia met haar virtuele dorpspleinen waar de Twentse burgers hun foto’s en berichten eigenhandig konden publiceren. Ook dat initiatief bleek niet te werken. Manager burgerjournalistiek van de krant, Hans Berkhout, legde in vakblad De Journalist uit waarom: “Het vak van nieuwsgaring, hoor en wederhoor, duiden, onderscheiden van waarheid en leugen en vooral van toetsing en het brengen van feiten, kan niet door iedereen worden gedaan. Omdat het een écht vak is.” Twee initiatieven met inbreng van het publiek die ter ziele zijn gegaan op grond van twee argumenten: het werkt in de praktijk niet en het is geen journalistiek. Read more →
Dinsdag 24 maart verscheen een juichend persbericht over Nieuwslog, een site die vaart op het idee van burgerjournalistiek. Het bericht maakt melding van een snelgroeiend publiek, een toenemend aantal vrijwillige redacteuren en een opvallend hoog niveau. Op De Nieuwe Reporter verscheen prompt een venijnige reactie. Kern van de kritiek: het grootste deel van Nieuwslog bestaat uit “bij elkaar ‘gejatte berichten’ uit de gevestigde berichten” en “van grammatica hebben onze burgerjournalisten ook geen kaas gegeten.” Wat vindt Kees van Mourik, de directeur van Nieuwslog van de verwijten? “Jatten is wat gevestigde media ook doen.” Read more →
Etmaal van de Communicatiewetenschap 2009
De lokale journalistiek wordt tegenwoordig verrijkt met burgers die bloggen over hun wijk, hun dorp of hun stad. Ze schrijven over voorvalletjes in hun straat, de concerten of sportwedstrijden die ze bezoeken, en uiteraard maken ze foto’s van allerhande zaken. Maar wie zijn deze burgerjournalisten? En wat is hun drijfveer? En zijn professionele journalisten hun natuurlijke vijand?
Etmaal van de Communicatiewetenschap 2009
Burgerjournalisten zijn een nuttige aanvulling op de professionele journalistiek. Ze zorgen ervoor dat berichtgeving vollediger is. Maar de naam ‘journalistiek’ zijn ze niet waard. Want ze maken fouten en kunnen geen onderscheid maken tussen feiten en opinie. Professionele journalistiek blijft dus broodnodig.
Hans Wansink is een voorvechter van de klassieke journalistiek. Hij moet niets hebben van bloggers, burgerjournalisten en anonieme reaguurders. Lees zijn column maar die zaterdag in de Volkskrant verscheen. Met Warna Oosterbaan schreef hij een boek over de toekomst van de dagbladen: De krant moet kiezen. Naar aanleiding van dat boek mailde ik met hem. Zijn grootste ergernis: ‘internetseksuelen’ die de krant dood verklaren.
‘User generated content’ rukt op in vrijwel alle media. Weerfoto’s van kijkers op televisie, NuJIJ.nl en ik@nrc.nl zijn slechts enkele voorbeelden van een lange reeks initiatieven. Het onlangs gepubliceerde onderzoek van Neil Thurman naar het gebruik van user generated content door Britse media doet daardoor nu wat bevreemdend aan. Uit interviews in 2004 met webredacteuren van onder meer The Times, BBC, The Telegraph en The Sun bleek dat zij zich het hoofd braken over hoe ze zouden moeten omgaan met materiaal dat door het publiek wordt aangeleverd.
Momenteel spelen zich fascinerende ontwikkelingen af in de fotojournalistiek. Een van de opvallendste is dat foto’s die in de media verschijnen niet langer het specifieke domein zijn van de professionele fotojournalist. En de concurrentie komt overal vandaan.
Om te beginnen van de amateurfotografen die met hun pocketcamera of mobieltje tegenwoordig door kunnen dringen tot de wereldpers. Denk aan de foto van de vermoorde Theo van Gogh die door een voorbijganger werd gemaakt met een mobiele telefoon en prijkte op de voorpagina van De Telegraaf. Of de foto van vluchtende metroreizigers tijdens de terroristische aanslagen in Londen, eveneens gemaakt met een mobieltje.
Concurrentie komt ook van de van oudsher schrijvende journalisten die worden uitgerust met een pocketcamera of mobiele telefoon met een cameraatje om zelf foto’s bij hun berichten te schieten. In rap tempo rukt de Nokia-fotografie op bij regionale dagbladen. “Ik denk dat eenderde van de foto’s uit de regionale katernen van onze krant gemaakt is met een Nokia N95”, stelt Berend van de Sanden, de chef van de Apeldoornse editie van de Stentor op De Nieuwe Reporter.
Daarnaast zorgen bedrijven en organisaties regelmatig voor foto’s die ze gratis ter publicatie naar de media sturen, zodat redacties geen fotojournalist op pad hoeven sturen. “Door krimpende budgetten krijgen de fotojournalisten in Nederland minder opdrachten van de traditionele media. Daardoor gaan steeds meer instellingen zelf foto’s voor de pers laten maken”, signaleerde Hans Kouwenhoven, voorzitter van het bestuur van de Zilveren Camera, afgelopen februari tijdens een debat over fotojournalistiek.
Langzaam maar zeker lijkt de inbreng van fotojournalisten bij dagbladen te verminderen. In 2006 kondigde Wegener aan de fotografen in vaste dienst te ontslaan en vervolgens de kans te geven om als freelancer foto’s te leveren. Afgelopen januari beëindigde het Algemeen Dagblad de contracten met een groot aantal freelance fotografen die een tijdje daarvoor hun vaste aanstelling al waren kwijt geraakt.
Tegelijkertijd ondervinden fotojournalisten regelmatig belemmeringen bij het uitoefenen van hun vak. Afgelopen juni kregen fotografen op popfestival Rockin’ Park van zangeres Anouk te horen dat ze alleen toestemming wilde geven om te fotograferen als haar platenlabel de foto’s voor publicatie mocht goedkeuren. In februari stuurde Neil Young de aanwezige fotografen de zaal uit omdat hij ten onrechte dacht dat ze door zijn muziek heen praatten.
Langzamerhand worden de contouren van een nieuwe dynamiek in de fotojournalistiek zichtbaar. Met participerende burgers, multimediajournalisten en beroepsfotografen die op hun eigen manier hun weg zoeken. Om meer zicht te krijgen op de huidige ontwikkelingen in de fotojournalisitek heeft de Nederlandse Vereniging van Fotojournalisten het initiatief genomen voor een onderzoek. In samenwerking met Frits Gierstberg, hoogleraar in de fotografie aan de Erasmus Universiteit, neem ik de uitvoering van dit onderzoek voor mijn rekening.
Het onderzoek omvat een bevraging van fotoredacties en hoofdredacties, interviews met fotojournalisten en een enquête. Deze enquête is bedoeld voor iedereen die binnen de journalistiek bezig is met fotografie. Hierbij daarom een oproep aan iedereen die journalistieke foto’s maakt: doe mee en vul de vragenlijst in!
Het grotschalige onderzoek naar internetgebruik in Nederland (‘Breedband en de gebruiker 2007’) is ook de redactie van Villamedia niet ontgaan. Gisteren bracht deze nieuwssite van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) een bericht waarin onder meer stond: “Nieuws door ‘gewone’ burgers of burgerjournalisten wordt door een derde gelezen, maar minder goed geacht dan nieuws door professionele journalisten.”
Het is een merkwaardige conclusie, want uit het onderzoek blijkt dat bijna de helft van de mensen vindt dat het helemaal niet uitmaakt of berichtgeving afkomstig is van professionele journalisten of van burgerjournalisten; ze hebben net zo lief nieuws van amateurs als van professionals. Dat is een nogal groot aandeel om af te doen met de opmerking dat nieuws van burgers minder goed geacht wordt dan nieuws van beroepsjournalisten. Maar wellicht wil Villamedia de beroepsgroep niet ongerust maken en heeft ze daarom gekozen voor een positieve kijk op de onderzoeksresultaten.
